Kedi otu geleneksel tıpta binlerce yıldır kullanılan şifalı bir bitkidir. Çiçekleri parfüm yapımında kullanılırken kökleri rahatlatan ve uyku verici bir etkiye sahiptir. Ayrıca menopoz, adet öncesi sendrom, baş ve kas ağrısına iyi geldiğine dair pek çok kaynak bulunmaktadır.
Kediotu Asya ve Avrupa’ya özgü bir bitkidir. 250’den fazla türü vardır. Türkiye’de Erzurum, Kars, Ağrı, Van çevrelerinde yetişmektedir.
Kedi otu özellikleri
Kedi otunda bulunan bileşiklerin çoğu beyinde bulunan gama aminobütirik asit (GABA) ile etkileşime girmektedir.
Valerenik asit: Beyindeki GABA reseptörlerini etkileyerek, stres, korku ve kaygıyı önler. Anksiyolitik (kaygı ve korku giderici) ilaç gibi etki edebilir.
İzovalerik asit: İstemsiz kas kasılmalarını önler.
Linarin: Uyku artırıcı etkisi olan antioksidan bir flavanondur.
Hesperidin: Genellikle narenciyelerde bulunan birleşimin yatıştırıcı etkileri olduğu düşünülmektedir.
İridoidler: (Valepotriatlar ve türevleri) sakinleştirici etkileri vardır.
Kedi otunun içerdiği vitamin ve mineraller
Yukarıdakiler dışında kedi otunda tespit edilen ve etkileri araştırılan bileşikler şöyledir;
Alkaloidler: aktinidin, katinin, sintanin, valerinin ve valerin
İridoitler: isovaltrate ve valtrate
Seskiterpenes (uçucu yağda), valerinik, hidroksvalerenik ve asetoksvalerenik asit
Flavanonlar; metilapigenin
Kedi otunun kimyasal bileşimi mevsim, coğrafi kaynak, büyüme durumu, işleme yöntemi depolama ve türüne bağlı olarak büyük ölçüde değişmektedir.
Kedi otu ne işe yarar?
Kedi otunun hafif gerginliklerin azaltılması ve uykusuzluk tedavisinde faydalı olduğuna dair pek çok araştırma vardır. Huzursuz bacak sendromu, migren, baş ağrısı, kaygı ve anksiyete bozukluklarına iyi geldiğine dair ise araştırmalar devam etmektedir.
Bitkinin kökü genellikle kurutulur ve valerenik asit, flavononlar, alkaloidler ve seskiterpenlerin konsantrasyonuna bağlı olarak ilaçlarda kullanılır.
Kedi otunun faydaları
Uykusuzluğu önleyebilir
Vücudun dinlenmesi ve yeniden şarj olması için derin uyku olarak da bilinen yavaş dalga uykusu çok önemlidir. Yapılan bir çalışmada, kedi otunun tek bir dozu uykusuzluk sorunu yaşayan yetişkinlerin derin uykuya hızlıca geçmelerini sağlamış ve uzun süre kullanımda bu uykuda geçirdikleri süre gittikçe artmıştır.
Kediotu ayrıca bağımlılık yapıcı sakinleştirici ilaç almayı bıraktıktan sonra uyku problemi yaşayan kişilere de yardımcı olmaktadır.
Kedi otunun uyku üzerindeki etkileri ile ilgili yapılan araştırmaların çoğu yetişkinler üzerinedir. Ancak uyumakta güçlük çeken çocuklara da faydası olabileceğine dair az sayıda çalışma vardır.
Rahatlamaya yardımcı olur, anksiyeteyi azaltır
Araştırmalar, kedi otu kökünün stresli durumlarda ortaya çıkan kaygıyı (anksiyete) azaltmaya yardımcı olabileceğini göstermektedir. Ayrıca kronikleşmiş anksiyete bozukluğu veya obsesif-kompulsif bozukluk (OKB) gibi endişeli davranışlarla kendini gösteren daha ciddi durumlara da yardımcı olabilir. Üstelik, bu rahatsızlıkların tedavisinde kullanılan ilaçların aksine, kediotunun herhangi bir önemli yan etkisi yoktur.
Ancak kullanım dozuna dikkat etmek önemlidir, çünkü yüksek dozda kedi otu kullanımı bazen tam tersi etkiye neden olmaktadır.
Ağrı kesicidir
Kediotu sinir sistemi üzerinde doğal bir ağrı kesici olarak çalışmaktadır. Hayvanlarla yapılan çalışmalarda analjezik etkisi olduğu görülmüştür. Siyatik ağrısına iyi gelebilir.
Adet ağrısını ve adet öncesi sendromu hafifletir
Kediotu iyi bir kas gevşeticidir. Bu özelliğiyle adet ağrılarının ve şiddetli uterus kasılmalarının azalmasını sağlamaktadır. Ayrıca rahatlatıcı etkisi sayesinde adet öncesi sendromun yarattığı duygusal ve davranışsal dengesizliklere de iyi gelebilir.
Kalp sağlığını korur
Çalışmalar GABA’nın kan basıncını düzenlediğini göstermektedir. Kalp krizi riskini artıran yüksek kan basıncı üzerine doğrudan olumlu bir etkisi vardır. Hesperidin maddesi de kan damarlarını açarak kalp sağlığına katkı sağlamaktadır. Hipertansiyona iyi gelebilir. Düz kas üzerindeki gevşetici etkisinden dolayı kalp çarpıntılarına karşı geleneksel olarak kullanılmaktadır.
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB)
Kediotu beyindeki GABA eksikliğini önleyerek DEHB hastalığında görülen endişe, huzursuzluk, dürtüsellik, konsantrasyon zorluğu ve obsesif davranışı önleyici etki gösterebilir. 5 ila 12 yaş arası çocuklarla yapılan çalışmalarda hastalığın semptomlarında iyileşme görülmüştür.
Limon balsamıyla birlikte çocuklarda görülen uykuya dalma zorluğuna da bir yan etki göstermeden olumlu etki etmiştir.