Yaş, genetik aşinalık ve geçirilen hastalıklar için kullanılan ilaçlar da cildi olumsuz etkileyen öteki etmenler aralarında yer alıyor. Uz. Dr. Ayça Bölge Atalay, cilt lekelerinin nedenleri ve tedavi yöntemleri hakkında data verdi.
Cildin homojen renk tonunda meydana gelen ton farklılıkları cilt lekesi olarak nitelendirilmektedir. Ton farklılığına yol açan durumlar melazma, post-inflamatuar hiperpigmentasyon, solar lentigo (güneş lekesi) ve koyu gözaltı halkaları başlıkları aşağı toplanabilmektedir. Melazmaya sıklıkla doğurganlık çağındaki kadınlarda rastlanmaktadır. Üst dudak, burun, yanaklar, çene ve alında derme çatma şekilli, belirgin sınırlı, koyu ya da açık kahverengi lekeler biçiminde ortaya çıkmaktadır. Gebelerde ve doğum denetim hapı kullananlarda daha çoğunlukla izlenmektedir.
CILT LEKELERİ NIÇIN OLUR?: Deri lekelerinin oluşumuna çoğu etmen neden olmakla beraber en keskin olanlar UV ışınları ve östrojen hormonudur. Kalıtımsal aşinalık ve deri tipiyle de alakası bulunmaktadır. Epilepsi tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar da melazma lekelerine yol açabilmektedir. Melazma vakalarının 1/3’ünde altta yatan bir neden bulunamamaktadır. Sıcağın, bilhassa dudak üzerine uygulanan sıcak ağda uygulamaları sonrası melazma lekelerinin oluşumunu tetikleyebileceği düşünülmektedir. Gebeliğin sonlanması ya da doğum denetleme haplarının kullanımının bırakılmasıyla melazma gerileyebilmekle beraber bazı kişilerde bu süreç 5 takvim bir zamanı alabilmektedir.
EN ÇOK YÜZ BÖLGESİ ETKİLENİYOR: Efelid olarak adlandırılan minik çiller ve lentigo olarak tanımlanan güneş lekelerini birbirinden karışıklığa itmek güç olabilmektedir. Lentigo güneş lekeleri ihtiyar erkeklerde daha sık görülürken efelidlere genç, açık renkli deri, saç ve göz rengine sahip kadınlarda daha sık rastlanmaktadır. Yaşlı kişilerin %90’ında bir ya da daha pozitif lentigo bulunmaktadır. Güneş lentigo oluşumunda en manâlı faktördür. En sık yüz, el ve sırt bölgeleri etkilenmektedir. Post-inflamatuar hiperpigmentasyon ise koyu tenli kişilerde daha sık görülmektedir. Akne, egzama, allerjik reaksiyonlar veya yanık sonrası veya ameliyat izlerinin bulunduğu bölgelerde ortaya çıkabilmektedir. Kimyasal peeling ve lazer tedavileri sonrasında da oluşabilmektedir. Melanin pigment artışına emrindeki olarak o bölgelerdeki cildin koyulaşmasıdır. Koyu nezaret halkaları ise keza erkek keza kadınlarda karşılaşılan bir problemdir. Kişileri olduğundan yaşlı ve bezginlik gösterebilmektedir. Nedeni fazla artı belirli olmamakla birlikte göz çevresindeki ince derinin damar yapılarını daha bariz göstermesiyle ilgili olduğu düşünülmektedir.
ANTİOKSİDAN ÜRÜNLERLE CİLDİ DESTEKLEYİN: Sigara, kılcal damarları daraltarak dolaşımı zayıflatmakta, polisiklik aromatik hidrokarbonlar ( PAH)gibi serbest oksijen radikallerin oluşmasına neden olmaktadır. Bu maddeler kollajen ve elastin üretimini bozarak cildin mat, cansız, sarımtırak bir tonda görünmesine neden olabilmektedir. Dolayısıyla sigara kullanımının bırakılması, daha canlı ve parlak görünümlü, homojen tonlu bir cilde sahip olunması konusunda fayda sağlayacaktır. Sağlıklı, genç ve lekesiz bir deri için antioksidan besinlerden zengin beslenmek, antioksidan içeren nemlendirici ve serumlarla cildi cesaretlendirmek gerekmektedir. Güneş lekeleri, ton farklılıkları, akne ve sivilce izleri için leke açıcı altın iğneli radyofrekans tedavileri, mezoterapi uygulamaları, kimyasal peelingler hem reçeteyle bahşedilen birtakım ilaçlar uygulanmaktadır. Bütün bu uygulamalar için cildiye uzmanı doktorların ve modern cihazların bulunduğu bütün donanımlı hastaneler seçim edilmelidir.
GÜNEŞ KORUYUCU KREMLER HER MEVSİM UYGULANMALI: Hem melazma hem de lentigo gibi deri lekelerinden korunmak nedeniyle güneş koruyucularını, her mevsim, ahenkli kullanmak önemlidir. Özellikle yaz aylarında UV ışınlarının en etkili olduğu 12.00- 16.00 saatleri aralarında fazla artı güneşe maruz kalınmamalıdır. Cilt tipine yerinde seçilmiş güneşten koruyucu kremlerin haricen çıkılmadan yarım saat önce sürülmesi ve 3-4 saatlik aralarla tekrarlanması gerekmektedir. Yaz ayları ile itibariyle kimyasal peeling ve lazer gibi uygulamalar çok seçim edilmemekle birlikte uygun bir şekilde güneşten korunan kişilerde cilt lekelerinin tedavisi yazın da sürdürülebilmektedir. Lekelerin açılması için dermo-kozmetik ve reçeteyle yazılabilen ürünler de fazla titiz bir şekilde güneşten korunulduğu takdirde kullanılmaya devam edilebilir.